Türkiye’nin en büyük armatörleri listesinde Mehmet Emin Karamehmet ilk sırada yer alıyor. Onu Ya Sa Denizcilik patronu Yalçın Sabancı izliyor. Üçüncü sırada ise sektörün sessiz sedasız büyüyen beş yıllık armatörü Ömer Sabancı var. Azeri işadamı Mubariz Grubanoğlu ve sektörün duayenlerinden İhsan Kalkavan, Türkiye’nin en büyük armatörleri listesinin ilk başındaki diğer isimleri oluşturuyor.
Dünyada ticaretin yüzde 90’ı denizyolu taşıması ile gerçekleşiyor. Dünyadaki toplam gemi taşımacılığı kapasitesinin 1,2 milyar deadweight (DWT) olduğu tahmin ediliyor. Özellikle de konteyner taşımacılığının payı her geçen gün artıyor. Öyle ki 1990’lı yıllarda dünya genelinde tahminen 30 milyon TEU taşınırken, bu rakam günümüzde 135 milyon TEU seviyesine ulaştı. 2020’lerde ise bu rakamın 200 milyon TEU’ya ulaşması bekleniyor. Bu büyüme ile beraber konteyner gemilerinin kapasitesinde de nir artış söz konusu. 10 yıl önce en büyük konteyner gemileri 6 bin TEU’luk iken şimdi artık 18 bin TEU’luk gemiler var.
50 MİLYAR DOLARLIK FİLO
Beş yıl önce 17 milyon DWT kapasitesiyle dünya sıralamasında 15’incikte yer alan Türk armatörlerin ise iki basamak atlayarak bugün 30,4 milyon DWT taşıma kapasitesiyle dünyada 13’üncü sıraya yükseldiği dikkat çekiyor. Bunun 8,6 milyon DWT’lik kısmını Türk bayraklı, kalan kısmını ise Türk armatörlere ait yabancı bayraklı gemiler oluşturuyor. Türk gemileri genellikle limanlarda sorun yaşamamak için Panama, Malta, Marshall Adaları gibi ülkelerin bayraklarını tercih ediyor. Türk Deniz Ticaret Filo’sunun 45-50 milyar dolar değerinde olduğu tahmin ediliyor.
KARAMEHMET İLK SIRADA
Sektörün gelişmesinde Türk armatörlerin payı büyük. Toplam gemi tonajlarına göre yapılan sıralamada, 2014 sonu verilerine göre, Türkiye’deki en büyük armatörler listesinin başında Çukurova Holding patronu Mehmet Emin Karamehmet yer alıyor. 1970’lerin sonunda Geden Lines’i kurarak bu sektöre giriş yapan Karamehmet’in şirketi Genel Denizcilik bugün 28 gemisi ve toplam 2,4 milyon DWT’lik toplam tonajıyla listenin ilk sırasında. Onu Sabancı Holding’ten emekli olduktan sonra 1999 yılında Ya Sa Denizcilik’i kuran Yalçın Sabancı takip ediyor. Sabancı’nın 26 gemisinin toplam tonajı 2 milyon 471 DWT. Gemilerini ‘zaman sözleşmeli’ olarak Amerikalı, Avrupalı ve Uzakdoğulu şirketlere kiralayan Ya Sa Denizcilik filosunun yaş ortalamasını 5-6 arasında tutmaya çalışıyor.
BEŞ YILDA ÜÇÜCÜ OLDU
En büyük armatörler listesinde beş yıldır bu sektörde faaliyet göstermesine rağmen üçüncülüğe yerleşmeyi başaran ÖMer Sabancı yer alıyor. Ömer Sabancı’nın şirketi Densa Denizcilik, Ocak 2015’te filosuna kattığı yeni gemi ile toplam 22 gemiye sahip. Toplam taşıma kapasitesi ise 1 milyon 730 bin DWT’yi buluyor.
84 GEMİYE SAHİP
En büyük armatörler listesinin öne çıkan isimlerinden biri de Palmali Shipping’in sahibi Azeri kökenli Türk vatandaşı Mubariz Grubanoğlu. Yüksek gemi sayısıyla dikkat çeken Palmali Shipping’in bünyesinde 84 gemi var. Bunların toplam tonajı ise 1,4 milyon DWT.
Grubanoğlu’nu denizcilik sektörünün duayenlerinden sayılan İhsan Kalkavan izliyor. Kalkavan’ın şirketi Beşiktaş Shipping Group’un 16 gemisi var. Bunların toplam tonajı ise 1,1 milyon DWT düzeyinde bulunuyor.
Türkiye’nin en büyük armatörleri listesinde beşinci sırada yer alan İhsan Kalkavan’ın ardından Turgut Kıran, Turgay Ciner ve Bedri İnce geliyor. – Ekonomist / ÖZLEM BAY YILMAZ
