“Daha fazla Lehman almalıydım” cümlesini her gün duymazsınız. Ancak bu geleneksel yatırımcıların değersiz olarak tanımladığı hisse senetlerinin alım satımıyla geçinen Bob Kerstein için gerçek bir pişmanlık ifadesi.
JPMorgan Chase & Co. finansal kriz sırasında her Bear Stearns Co. hissesine 10 dolar ödedi. Kerstein size her birini 395 dolara satıyor. Bank Of America Corp.’un 5 dolardan daha az ödediği her Countrywide Financial Corp. hissesi için 199,95 dolar vereceksiniz. Sabit getiriyi mi tercih ediyorsunuz? 169,95 dolar karşılığında kendinize iyi bir teminatlı ipotek senedi alabilirsiniz.
Countrywide Financial Corp.
Bank of America Konut Kredisi, Bank of America’nın ipotek birimidir. 2008 yılında, Bank of America başarısız olan Countrywide Financial’ı 4.1 milyar dolara satın aldı.
Hisse senetleri ve tahviller, bilgisayarlar piyasaları ele geçirmeden önce şirketler tarafından yaptıkları işlerin görsel malzeme olarak kullanıldığı kağıtlar şeklinde ihraç edilen ve çeşitli aracı kurumlar tarafından dağıtılırdı. (Bazı şirketler işlevsiz hale geldikten sonra bile hisse senedi ve tahvil ihracına devam etti.) Batmış, el değiştirmiş ya da başka nedenlerle feshedilmiş şirketlerin bını ve hisse senetlerinin atıldığı varsayılır. Bunların bazıları çöplük yolundan saparken, diğerleri uzun süredir açılmamış dosya dolaplarında veya kiralık kasalarda bulunuyor. Hisse senedi ve tahvil koleksiyonculuğu piyasasında niş bir grup, büyük paralar veriyor. Ne kadar ünlüyse fiyat da o kadar yüksek oluyor.
“Başarısızların ölüsü dirisinden daha değerli”
Sahip olduğu hisse senetleri ve tahvillere Scripophily.com‘da rastlayabileceğiniz Virginialı koleksiyoner Kerstein, “Her zaman söylerim: başarısızların ölüsü dirisinden daha değerli” diyor ve ekliyor: “Enronlar gibi. Tanesi 1-2 dolardan gidiyordu. Şirket battıktan sonra hissenin tanesi birkaç yüz dolardan satılıyor.”
Donald Trump’ın batmış kumarhane şirketine de son birkaç yıldır yoğun bir ilgi var. Trump Hotels & Casino Resorts Inc.’in 1999’da ihraç edilmiş ve Donald’ın Atlantic City üzerinde dolaşan portre resmi bulunan iyi durumdaki hisse senedi, kısa süre önce eBay’de “anında alırsan 800 dolar” fiyatıyla satıştaydı. 1-2 dolardan işlem gören hisse senedi, şirketin 2004’te ilk İflas Mahkemesi yolculuğundan sonra borsa kaydından çıkarılmıştı.
Trump’ın hisse senetlerinde New Jerseyli emekli hisse senedi ve tahvil satıcısı Don Mesler işlem yapıyor. Hisse senedi ve tahvilleri, bu işi yapan bir arkadaşından parasını satış yaptığı zaman ödemek üzere almış. Şirketin iflas için başvurduğunu, ancak Trump’ın başkan adaylığından çok önce aldığını hatırlıyor ve şöyle konuşuyor: “İster inanın ister inanmayın, 24,95 dolardan başladık. Peynir ekmek gibi satılmadı.”
Zamanının yarısını muayenehanesinde, kalan yarısını da hisse senedi ve tahville diğer koleksiyon eşyalarının satışına ayıran diş hekimi Robert Schwartz da Archives International Auctions adlı müzayede evinde son yıllarda birkaç Trump sattığını hatırlıyor. “Bazı insanların Trump’ı sevdiği için aldığını düşünüyorum, ancak çoğunluk ilginç olduğu için alıyor” diyor.
Kimi zaman hisse senedinde imzası bulunan ortak, şirketin kendisinden daha fazla ilgi çekiyor. Saadet zinciriyle dolandırıcılık yapan tutuklu Bernie Madoff‘un imzasının bulunduğu Jefferson Store Inc. tahvilinin fiyatı, satışa çıkarıldığı OldStock.com‘da 12 bin dolardan 6 bin 500 dolara indirildi. Babası George ile New Hampshire’de George H. LaBarre Galleries‘i işleten Chris H. LaBarre, “Birçok kişi yolsuzlukla ilgili şeyleri topluyor. Birçok Afro Amerikalının kölelikle ilgili belgeleri topladığı gibi, çok sayıda Yahudi de Yahudi karşıtı malzemeleri topluyor” diyor ve ekliyor: “Koleksiyonluk malzeme dünyası böyle işliyor.”
“Kazanmanın limiti yoktur. Milyona kadar çıkacağını söylemişti”
Geçmişi hiç de asil olmayan bazı hisse senedi ve tahviller de iyi iş yapıyor. Samuel Clemens, namıdiğer Mark Twain tarafından imzalanmış Beech Creet Railroad hisse senedi de LaBarre Galleries’de yüksek fiyatla satışa sunulan eserlerden birisi. Satış fiyatı 7 bin 500 dolar. Schwartz’a bir zamanlar konsinye olarak satılması için George Washington tarafından ihraç edilip imzalanmış 1792 tarihli bir federal tahvil getirmişler. Schwartz, düzenlediği müzayede de tahvili 265 bin dolar gibi rekor bir fiyatla satmış. “Kazanmanın limiti yoktur. Milyona kadar çıkacağını söylemişti” diyor.
Dış ticaret açığına takmış Trump, bu koleksiyoner piyasasıyla başka bir nedenle de ilgilenebilir: Schwartz’a göre Çinliler kağıda basılı hisse senetlerinin en büyük ithalatçısı. “Çin çok büyük bir pazar. Orada çok sayıda koleksiyoner var. Bizim çok garip olduğunu düşünebileceğimiz şeyleri bile topluyorlar” diye konuşuyor.
Çin’den gelen talebin bir bölümü dikkati çekecek biçimde “fazlasıyla Amerikalı” hisse senetlerine yönelik. 1987’de Mao’nun mezarının bulunduğu Tiananmen Meydanı’nda ilk restoranını açtıktan sonra iyi iş yapan fast food zinciri Kentucky Fried Chicken Corp.’un Albay Sanders’in resminin bulunduğu eski bir kağıda basılı, zor bulunan hisseleri genellikle Çinli alıcılara kısa sürede satılıyor. Schwartz, “İnternete her koyuşumda hiç çaba harcamadan 150-200 dolara satıyorum” diyor.
